Қала мәдениеті – тек сәулетті ғимараттар мен заманауи инфрақұрылыммен өлшенбейді. Ол ең алдымен қоғамдық тәртіптен, тұрғындардың заңға құрметінен, қала көшелерінің тазалығы мен реттілігінен көрінеді. Дегенмен соңғы жылдары еліміздің бірқатар шаһарында, соның ішінде біздің қалада да заңсыз сауда жасау мәселесі жиі көтеріліп келеді. Бұл – қоғамның күнделікті тіршілігіне әсер ететін, әрі тұрғындардың жайлы өміріне кедергі болатын өзекті проблема.
Аймақ басшысының тапсырмасымен құрылған арнайы жұмысшы топ бүгінде қала аумағын аралап, заңсыз жер пайдалануды, рұқсатсыз сауда нүктелерін анықтау жұмыстарын тұрақты жүргізуде. Мұндай бақылау шараларының басты мақсаты – заңға қайшы әрекеттердің алдын алу және қоғамдық кеңістіктегі тәртіпті сақтау.
Жуырда өткен рейд барысында А. Пушкин көшесінің бойында бейберекет сауда жасап отырған азаматтарға ескерту жасалып, тиісті хабарламалар таратылды. Мұндай түсіндіру жұмыстары – тек қана жазалау емес, сонымен қатар азаматтарды заңды білуге, оны сақтауға шақыру.
Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес, көше бойында рұқсатсыз сауда жасау әкімшілік құқықбұзушылық болып саналады. Бұл әрекет үшін айыппұл түріндегі жаза қарастырылған. Заңның мұндай қатаңдығы кездейсоқ емес: бейберекет сауда тек тәртіпке нұқсан келтіріп қоймайды, сонымен бірге тұрғындардың қауіпсіздігіне де әсер етеді.
Біріншіден, жаяу жүргіншілердің еркін қозғалысы шектеледі.
Екіншіден, санитарлық талаптар сақталмайды.
Үшіншіден, салықтан тыс айналым артып, көлеңкелі экономикаға жол ашылады.
Көшедегі «жабайы сауданың» тағы бір қыры бар – ол адамдардың күнкөріс қамымен тікелей байланысты. Кейбір азаматтар базар мен ресми сауда орындарында орын жалдауға мүмкіндік таппай, амалсыздан көшеде сауда жасауға мәжбүр. Сондықтан бұл мәселенің шешімі тек жазалауда емес, сонымен қатар балама мүмкіндіктер ұсынуда жатыр.
Қала әкімдігі тарапынан тұрғындарға арналған шағын сауда алаңдарын көбейту, қолжетімді жалға беру жүйесін енгізу – мәселенің түйінін тарқатуға ықпал ете алады. Бұл бір жағынан кәсіпкерлердің заңды жолмен табыс табуына жағдай жасаса, екінші жағынан қоғамдық тәртіп пен тазалықтың сақталуына септігін тигізеді.
Заңды сақтау – тек биліктің міндеті емес, әрбір азаматтың жауапкершілігі. Қала – бәріміздің ортақ үйіміз. Оның тазалығы, тәртібі мен қауіпсіздігі тұрғындардың өзіне тікелей байланысты. Сондықтан:
кәсіпкерлер – саудасын тек ресми бекітілген орындарда жүргізуі керек;
тұрғындар – заңсыз сауданың қауіптілігін түсініп, бейберекет саудадан алыс болуға тиіс;
билік – бақылауды күшейте отырып, балама шешімдерді ұсынуы қажет.
Қала көшелеріндегі заңсыз сауда – тек әкімшілік құқықбұзушылық емес, ол мәдениетке, экономикаға және тұрғындардың өмір сапасына тікелей әсер ететін мәселе. Оны шешудің жолы тек қатаң жазада ғана емес, сонымен қатар әлеуметтік қолдау мен балама мүмкіндіктерді ұсынуда жатыр.
Бір сөзбен айтқанда, тәртіп пен заңға құрмет – өркениетті қоғамның басты белгісі. Әрбір азамат осыны түсініп, ортақ тәртіпті сақтауға үлес қосқанда ғана біздің қаламыз шынымен де заманауи, жайлы әрі қауіпсіз мекенге айналады.