Психотерапевт Айман Ахметова «радикалды отбасы» деген ұғымға ерекше тоқталады. Оның айтуынша, мұндай отбасылар сырт көзге өте тату, бір-біріне адал, қамқор болып көрінуі мүмкін. Алайда шынайы ішкі атмосфера мүлде бөлек: мұнда жылулық, еркіндік, ашық қарым-қатынас болмайды. Керісінше, үй іші тұрақты бақылау, қатаң талап, үрей мен қорқынышқа негізделген тәртіппен өмір сүреді.
Неліктен бұлай?
Маман пікірінше, радикалды отбасының негізінде билікшіл, «бәрін мен білемін» дейтін бір адамның үстемдігі жатады. Әдетте ол – әке немесе отбасының беделі жоғары мүшесі. Мұндай жан өз ойын абсолют шындық деп қабылдайды және өзгелерден де соны талап етеді. Оның сөзі заң, шешімі талқыланбайды. Қарсы пікір айту, жеке ой білдіру, өз таңдауын қорғау – «құрметсіздік» немесе «тәртіпсіздік» деп бағаланады.
Осындай жағдайда отбасының басқа мүшелері — әсіресе балалар — өзін еркін сезінбейді. Олар ата-анасының көңіл-күйіне қарап күн көреді: бір қателік жасаса жазаланып қалам ба, сөзім артық болмай ма, ертең не болады деген оймен үнемі сақ, сезімдерін жасырын ұстайды.
Радикалды отбасындағы басты белгілер:
Сөзсіз бағыну, пікір білдіруге рұқсат жоқ;
Қатал тәртіп пен бақылау;
Ашыңқай емес, жасырын агрессия мен қорқыныш атмосферасы;
«Біз бәрінен мықтымыз, басқалар бізге әсер етпеуі керек» деген түсінік;
Эмоциялық суықтық, нақты қолдау мен жылы сезімнің аздығы.
Осындай ортада өскен бала қандай болады?
Маманның айтуынша, балада қорқыныш пен өзін төмен бағалау қалыптасады. Ол өз ойын ашық жеткізе алмайды, қателесуден қатты қорқады, өзгелердің пікіріне тәуелді болып өседі. Кейін ересек өмірінде де шешім қабылдауда қиналып, қарым-қатынаста сенімсіздік танытады.
Қорытынды
Береке бар сияқты көрінгенмен, радикалды отбасының ішкі дүниесінде тең құқылық, өзара сыйластық, психологиялық қауіпсіздік жоқ. Нағыз береке — отбасы мүшелерінің бір-біріне ашық болуы, пікірінің құнды болуы, эмоциялық қолдаудың сезілуі.